بله قطعا موثر است ، مثلا اگر در مورد پروانه چوبخوار پسته ، فرمون را در ارتفاع بالا یا تاج درخت نصب کنیم ، میزان شکار بشدت پایین آمده ، گاه به صفر میرسد که همانطوری که در سوال قبلی بیان شد به ارتفاع پروازیه حشره نر مربوط میباشد . و به همین علت دستور العمل خاصی را نمیتوان برای این ارتفاع تدوین کرد . اما بطور کلی پروانه حشرات در ارتفاع 160 تا 180 سانتی متری از سطح زمین پرواز میکنند . آفاتی مثل کرم سیب ، کرم به ، کرم آلو ، سرشاخه خوار هلو و ... این ارتفاع پروازی را دارند . حتما باید اطلاعات ارتفاع و محل نصب فرمون را ، از کارشناسان مربوطه پرسید . )

نصب تله باید در محلی از درخت باشد که کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرد زیرا آفتاب مستقیم باعث کاهش عمر فرمون میشود و ارتفاع نصب تله بستگی به ارتفاع پرواز حشره نر دارد . در مورد پروانه چوبخوار پسته ، حشره نر در ارتفاع 50 سانت تا 1 متر پرواز میکند پس بهتر است تله در ارتفاع 60-80 سانتی متریه سطح زمین نصب شود . یا در مورد آفت کرم خراط ، حشره نر در منطقه تاج درخت پرواز میکند پس بهتر است تله فرمونی در بالاترین قسمت درخت نصب شود)

استفاده از فرمون برای پیش آگاهی هیچ محدودیتی ندارد و معمولا 1-2 عدد تله فرمونی در هکتار برای این منظور کافی میباشد . ولی استفاده از فرمون جنسی برای کنترل همانند بقیه روشها ، دارای یک سری نکات مثبت و منفی میباشد . اما نکات منفی آن بمراتب کمتر از سایر روشهای کنترل آفات میباشد . یک نکته منفی در این روش ، احتمال اینکه حشره نر در هنگام امدن بطرف تله بطور تصادفی با حشره ماده برخورد نماید و جفتگیری کند و سپس جذب تله گردد. برای همین موضوع برای استفاده از فرمون جهت شکار انبوه باید یک سری نکات رعایت شود که شامل : الف : میزان فعالیت حشره نر و ماده که معمولا هرچه فعالیت کمتر باشد موفقیت روش شکار انبوه بالاتر است . برای مثال پروانه چوبخوار پسته تنبل میباشد . از طلوع آفتاب تا ساعت 10-11 صبح فعالیت و جفتگیری میکند و پس از آن زیر برگها به استراحت میپردازد و حداکثر قدرت پروازی آن 75 متر میباشد که معمولا هم تا این حد جابجا نمیشود . ب : دوام بالای فرمون بعضی از ترکیبات فرمون دارای دوام بیشتری هستند مانند فرمون چوبخوار پسته که 3-4 ماه در باغ دوام دارد و قدرت جذب ان تغییر چندانی پیدا نمیکند . بطور معمول فرمون ها حدود 35-45 روز دوام دارند و این حدودا منطبق با فعالیت 1 نسل از حشره میباشد و میتواند 1 نسل را شامل شود . ج : تعداد نسل برای شکار انبوه تک نسلی بودن آفت ، موفقیت این روش را بسیار بیشتر میکند د : تراکم و میزان جمعیت حشره در باغ هر چقدر میزان جمعیت حشره و تراکم آن کمتر باشد موفقیت کنترل بیشتر است .در بهترین حالت جمعیت حشره باید زیر 45 درصد باشد . )

فرمون جنسی معمولا از حشره ماده ترشح میشود و حشره نر را برای جفتگیری جلب میکند که در بیشتر پروانه ها رایج است . این فرمون برای پیش اگاهی ، شکار انبوه ، اختلال در جفتگیری و شکار و کشتن استفاده میشود . فرمون تجمعی از هر دو جنس نر و ماده ترشح میشود و برای پیدا کردن منبع غذایی، در سوسک ها رایج است و برای پیش اگاهی و شکار انبوه استفاده میشود )

فرمون یک ترکیب شیمیایی است که توسط غده برون ریز از بدن حشره ماده یا نر یا هردو برای تغییر رفتار افراد درون گونه ترشح میشود. در کشاورزی بیشتر از فرمون جنسی که از حشره ماده یا نر ترشح میشود وجنس مخالف را برای عمل جفتگیری بطرف خودش جذب میکند استفاده میشود فرمون تجمعی درون گونه ای عمل میکند . و برای جذب بطرف منبع غذایی از هر دوجنس نر و ماده ترشح میشود . کایرومون یک ماده شیمیایی است که از یک گونه ترشح میشود و باعث تغییر رفتار در افراد گونه دیگر میشود و در اصل بین گونه ای عمل میکند . مثل ترکیبات شیمیایی که از یک گیاه ترشح میشود و باعث جذب یا دفع حشره میگردد. کایرومون و پارافرمون مواد شیمیایی هستند که معمولا از گیاهان ترشح میگردند و باعث جذب حشره نر یا نرو ماده میشوند . ترکیب شیمیایی که از برگ گیاه پسته ترشح میشود و باعث جلب حشره نر و ماده پروانه چوبخوار پسته و همینطور پسیل پسته میشود یک نوع کایرمون میباشد ِ پارا فرمون نیز معمولا از گیاه ترشح میگردد و باعث جذب حشره نر مگسها میشود مثل متیل اژنون و تری مدلور . )

علت ، همزمانی ظهور حشره چوبخوار پسته با پارازیت ها و شکارگرها بعد از خواب زمستانه است و چنانچه در این زمان بجای سمپاشی از فرمون استفاده شود شکارگرها نیز محفوظ میمانند که خود میتواند کمک بزرگی به کنترل آفت چوبخوار پسته و یا آفاتی که بعد از چوبخوارپسته در باغ ظاهر میشوند ، گردد. )

این یکی از سوالاتی است که گاها حتی افسانه وار بیان شده و اکثرا از طرف کسانی که خواهان محروم ماندن کشاورزان و باغداران از این تکنولوژی بسیار مفید و کارا ، بدون پایه و اساس علمی مطرح میشود . از چند وجه میتوان به این مقوله پرداخت . اول اینکه به این سوال که در چه مواردی میتوان از شکار انبوه استفاده کرد ، پاسخ داده شد و کارایی این روش بشدت بر روی زمان نصب ، تعداد ، محل و ارتفاع نصب و نوع تله استوار است . درروش شکار انبوه بهتر است یا باغ ایزوله باشد یا در چند هکتار کنار هم از این تکنولوژی استفاده شود و یا جمعیت آفت زیر 50 درصد آلودگی باشد و در هر باغ باید سعی شود تله ها ابتدا در حاشیه باغات و سپس در مرکز باغ نصب شود . و اما از همه مهمتر شکل عملکرد فرمون جنسی است . عملکرد یک فرمون جنسی دقیقا شبیه مغناطیس است . به این شکل که فرمونی که از کپسول فرمون آزاد میشود یک مسیر یا کانال مغناطیسی در جهت باد ایجاد میکند که شبیه قیف میباشد که هرچه به سمت تله فرمونی نزدیک تر میشود دهانه قیف تنگ تر میشود و حشره نر در داخل مسیر مغناطیسی افتاده و در این مسیر بسمت تله فرمونی کشیده میشود و هر چقدر به طرف تله فرمونی نزدیک تر شود با قدرت جذب بیشتری روبرو میشود ، لذا اگر حشره نری که در باغ مجاور قرار دارد وارد این مسیر مغناطیسی شود و وارد باغ شما شود ، هر چقدر بطرف تله نزدیک میشود ، چون به منبع اصلی این مسیر مغناطیسی نزدیک میشود در باغ رها نشده و حتما جذب تله فرمونی میشود ، مگر اینکه در همین مسیر یا کانال مغناطیسی با حشره ماده ای بشکل تصادفی برخورد و جفتگیری کند . نهایت مسیر این حشره نر تله فرمونی باغ شماست و از آن گریزی ندارد . مگر آنکه تله گذاری شما صحیح نباشد . )

سازمان جهانی غذا و کشاورزی ، کشاورزی پایدار را یک ضرورت جهانی اعلام کرده است یعنی استفاده بهینه از بذر ، آب و خاک و برای تحقق کشاورزی پایدار باید به کشاورزان آموزش های لازم در مورد تکنولوژی های جدید داده شود تا از این تکنولوژی ها آگاهی یابند و از آن در حفاظت بذر و آب و خاک استفاده کنند . یکی از این تکنولوژی های جدید استفاده از فرمون میباشد . استفاده از فرمون چه به عنوان پیش اگاهی ویا کنترل کننده جمعیت آفت و چه به عنوان کمک کننده در کنار سایر روشهای کنترل آفات از جمله مبارزه شیمیایی یک ضرورت میباشد . نکته این است که هیچ کدام از این روشها به تنهایی کارایی لازم را ندارد و ترجیحا بهتر است از روشهای تلفیقی استفاده شود ، تا هم نتیجه بهتر حاصل شود و همچین تاثیرات منفی روشهای کنترل به حداقل برسد . )

ابتدا باید متذکر شد که قبل از زمان نصب ، به هیچ وجه فرمون از پاکت خارج نشود و پاکت در باغ رها نشود . رها کردن پاکت خالی فرمون در باغ باعث الودگی باغ میشود پس یا پاکت خالی را در داخل همان تله گذاشته شود و یا داخل یک کیسه قرار داده شده و از باغ خارج شود . پس از نصب فرمون ، بمرور از میزان فرمونی که در فضا آزاد میشود کاسته شده و در نتیجه در هفته های اول ، حشره با قدرت بیشتری جذب فرمون شده و بمرور از قدرت جذب کاسته میشود . این قدرت جذب به نوع فرمون ، نوع لور و همینطور به مقدار فرمون تزریق شده در داخل لور بستگی دارد . معمولا هر کپسول فرمون برای یک نسل از آفت کافیست و برای نسل های بعدی باید لور یا سپتای جدید جایگزین شود . )